اسهال و استفراغ پاروو ویروسی سگ:
عفونت پاروو ویروس یا پاروو(Parvo) كه اصطلاحا به ان ویروس اسهال و استفراغ پاروویی سگ نیز میگویند یك بیماری خطرناك ویروسی مخصوصا برای توله هاست.این ویروس از خانواده پاروویروس ها است که با درگیر نمودن روده ها و مغز استخوان موجب ایجاد اسهال ، استفراغ و كاهش توانایی بدن در مقابل عفونت میشود.عوارض این بیماری در توله ها بسیار شدید تر از بالغین است.نژادهای دوبرمن وروتویلر نسبت به این ویروس حساس تر از دیگرنژادها هستند با این حال تمام نژادها و نژادهای دورگه نیز درخطر ابتلا به این بیماری بوده که میتواند باعث مرگ انها شود.
پاروو یك بیماری تازه ظهور است كه در اواخردهه 70 میلادی شناخته شد. قبل از ان این ویروس وجود نداشت؛به نظر میرسد این ویروس در اثر ایجاد تغییراتی در ویروسهای مختص به گونه دیگر حیوانات مثل گربه ها تبدیل به این ویروس مخصوص سگها شده است.در ابتدا به وجود امدن ، این ویروس تمام رده سنی سگها را مبتلا می ساخت اما هم اكنون بیشتر توله ها را الوده میكند.این معولا به خاطر این است كه سگهای بالغ و پیرتر یا از طریق ابتلا به این بیماری یا از طریق واكسیناسیون به پاروو ایمن شده اند.
پاروو ویروس با صدمه زدن به سلولهای سالم بدن باعث جلوگیری از تکثیر این سلولهای سالم میشود.این ویروس باعث از بین رفتن سلولهای جذب كننده در روده شده و باعث عدم جذب مواد غذایی می شوند؛همین موجب میشود حیوان ناتوان شده و روده را در معرض عفونت قرار میدهد كه این عفونت میتواند به خون نیز بزند.همچنین پارو ویروس میتواند وارد مغز استخوان شده ودر عملكرد ان اختلال ایجاد كند.چون مغز استخوان محل ساخت و ساز سلولهای خون مثل گلبول قرمز و سفید اند؛تخریب مغز استخوان باعث كاهش تولید گلبولهای سفید كه كار دفاع از بدن را دارند ،منتهی میشود.این كاهش گلبولهای سفید موجب اختلال در عملكردایمنی و تضعیف سد دفاعی بدن شده و سگ را در معرض خطر ابتلا به دیگر عفونت ها قرار میدهد.
- انتقال پاروو ویروس چگونه است؟
ویروس از طریق لیسیدن ، بو كردن یا خوردن فضولات یا هر چیزی كه با فضولات الوده به پاروو ویروس در تماس باشد می تواند انتقال پیدا كند.پس از وارد شدن ویروس به دهان به روده ها رفته و در انجا شروع به تکثیر می كند.در هر قاشق چای خوری از مدفوع حیوان الوده به پاروو، تقریبا حدود یك میلیارد ویروس وجود دارد.این ویروس ها در خارج از بدن سگ بسیار سخت جان و با دوام اند به طوری كه در محیط ویروس میتواند تا حدود 6 ماه زنده بماند.
ویروس به حدی سخت جان است كه برای از بین بردن ان در خاك می بایست تمام گیاهان را از بین برد.برای از بین بردن این ویروس می بایست محیط خانه شسته و اب كشیده ، سپس با وایتكس رقیق شده (1 قسمت وایتكس با 30 برابرش اب) ضد عفونی شود.در معرض نور خورشید قرار دادن وسایل الوده میتواند باعث سرعت بخشیدن به از بین رفتن ویروس شود .پارو ویروس میتواند چندین روز قبل از ظهورعلایم بیماری و همچنین تا 2 هفته بعد از بهبودی نیز از فضولات سگ الوده دفع شود.
معمولا توله ها این بیماری را از سرك كشیدن در خاكی که الوده به فضولات سگ پاروویروسی است (مثل خاک پارکها،خاک باغچه و....) میگیرند.علایم بیماری 4-14 روزپس از در معرض قرار گرفتن پدیدار میشوند.علایم اولیه بیماری شامل بی حالی،کز کردن و گوشه گیری ، از بین رفتن اشتها و تب است .یكی دو روز بعد از ان استفراغ و اسهال همراه با رگه های خونی دیده میشود.اسهال و استفراغ میتواند در صورت عدم درمان سریعا موجب كم ابی و حتی مرگ توله در نوع شدید بیماری شود.توله های 6-8 هفته ای بیشتر احتمال مرگ و میر ناشی از این بیماری را دارند.اصولا هرگونه بی حالی و عدم اشتها در توله های جوان میبایست شك دامپزشك را به این بیماری معطوف كند.
بهرین روش مقابله با پاروویروس ، واكسیناسیون به موقع توله سگهاست .مادرانی كه ایمنی در برابر پاروا ویروس را از طریق واكسیناسیون یا مبتلا شدن به بیماری قبلا بدست اورده اند میتوانند پادزهر(انتی بادی) بیماری را از طریق شیرشان به توله انتقال دهند.بسته به میزان انتی بادی دریافت شده توله میتواند از چند هفته تا 3 ماه در برابر پاروو در امان باشد.اما نكته اینجاست كه این انتی بادی حاصل از شیر مادر كم كم در بدن توله ها كاهش پیدا كرده و توله در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار میگیرند.به خاطر اینكه زمان از بین رفتن انتی بادی درهر توله متفاوت است میبایست تمام توله ها از 6 هفتگی شروع به واکسینه شدن در برابر این بیماری شوند.بعد از ان میبایست واکسیناسیون هر 3-4 هفته تا سن 16 هفتگی (چهار ماهگی) تكرار شود.بهتر است تا تكمیل این دوره واكسیناسیون توله ها از محیط های الوده دور نگاه داشته شوند. به توله های واكسینه نشده نباید اجازه داد تا با دیگر توله های واكسینه نشده یا فضولات سگهای دیگردر ارتباط باشند.
- چگونه پاروو ویروس تشخیص داده می شود؟
هر وقت در سگهای جوان واكسینه نشده علایمی از قبیل بی اشتهایی ،اسهال و استفراغ دیده شده می بایست به بیماری پاروا ویروس مشكوك شد.در ایران برای تشخیص از كیتهای ایمنوکروماتوگرافی سریع (همانند تست حاملگی توسط ادرار)استفاده میشود. .دامپزشك مقداری از مدفوع حیوان را رقیق كرده و داخل كیت می ریزد و سپس پاسخ در عرض 10 دقیقه مشخص میشود. اگر دو خط نوار کیت قرمز شد نشان دهنده مثبت بودن ازمایش است و نشان میدهد که سگ به ویروس الوده شده اما اگر یک خط قرمز بر روی نوار روشن شود منفی بودن ازمایش تفسیر میشود.ازمایش خون و كاهش تعداد گلبولهای سفید نیز می تواند در تایید تشخیص این بیماری كمك كننده باشند.
همانند دیگر بیماریهای ویروسی این بیماری نیز درمان قطعی ندارد اما میتوان با انجام درمانهای حمایتی و رسیدگی مناسب باعث شد كه دوره ویروس سپری شده تا سگ دوباره قادر به غذا خوردن شود و به زندگی خود ادامه دهد. اغلب توله هایی كه تحت درمان های حمایتی قرار نمی گیرند بعد از چند روز در اثر ازدست رفتن اب بدن و یا زدن عفونت به خون میمیرند. بستری شدن در بیمارستان یا کلینیک دامپزشکی شانس زنده ماندن توله را به مراتب بیشتر از مراقبت در خانه میكند.
اگر تصمیم به ادامه درمان سگ مبتلا در خانه را دارید در صورت داشتن سگهای دیگر میبایست سگ بیمار را از دیگر سگها حتی سگهای واکسینه شده کاملا جدا نگاه دارید .هیچ واکسنی صد درصد گارانتی نمیکند سگ در برابر بیماری مصون شود. سگ بیمار میبایست در محل ارام و ساكت بدون استرس نگهداری شوند.چون خود ویروس را نمی توان با هیچ دارویی از بین برد ،سگ میبایست تحت درمانهای حمایتی سفت و سخت (همانند سرم زدن، انتی بیوتیك داخل رگی ، درمان ضد استفراغ، ضد درد ؛ ضد انگل و تغذیه داخل رگی)قرار بگیرند. با این که در اكثر مواقع این درمانها جان حیوان را نجات میدهند اما بعضی وقتها در موارد شدید بودن بیماری و یا پایین بودن سن توله (6-8 هفته ) حتی این درمانها نیز موثر واقع نشده و سگ جان خود را از دست میدهد .نكته مهم این است كه هیچ دارویی را نباید به صورت خوراكی به حیوان داد همچنین از دادن غذا تا وقتی كه دامپزشك اجازه نداده خوداری شود.دادن دارو و یا غذا از طریق دهان موجب تشدید استفراغ و بدتر شدن حال سگ میشود .وقتی استفراغ تحت كنترل در امده بنا به نظر دامپزشك 12-24 ساعت بعد از بند امدن استفراغ میتوان به تدریج شروع به دادن مقادیر كم اب به سگ شد.اگر سگ بالا نیاورد سپس كمی غذای له شده قابل جذب به حیوان داده شود.میزان اب و غذا را كم كم ( بسته به حال سگ) می توان افزایش داد.
- سرنوشت سگ مبتلا به پاروو ویروس چیست؟
معولا توله سگهایی كه بتوانند 5-7روز بعد از شروع علایم بیماری دوام بیاورند، بیماری را رد کره وتا اخر عمر نسبت به ان مقاوم میشوند.همین طور كه گفته شد متاسفانه در حال حاضر هیچ گونه درمان ضد ویروسی برای درمان قطعی این بیماری وجود ندارد.پاسخ به درمان حمایتی معمولا بستگی به حدت بیماری ویا سن مبتلا شدن به پاروو دارد. سگهایی كه به نوع ملایم پاروا ویروس مبتلا شده اند معمولا جان سالم به در میبرند اما انهایی كه به شدت دچار بیماری شده اند سریعا كم اب شده و خطر مرگ انها را تهدید می كند.این دسته از سگها می بایست تحت درمان حمایتی سفت وسخت قرار بگیرند. زنده ماندن این دسته كه به نوع شدید دچار شده اند بستگی به بنیه و توانایی سگ در مقابله با این بیماری و کیفیت درمان حمایتی دارد ؛با این حال همانطور که گفته شد گهگاه حتی بادرمانهای حمایتی كامل بعضی از سگها تلف میشوند.